Mặt bằng là gì? Hướng dẫn cách đọc bản vẽ sơ đồ mặt bằng

06 Tháng Mười 2023
mặt bằng là gì

Hướng dẫn cách đọc bản vẽ mặt bằng

Thuật ngữ mặt bằng được sử dụng khá phổ biến trong thiết kế kiến trúc và xây dựng. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết chính xác mặt bằng là gì cũng như vai trò của sơ đồ mặt bằng trong thi công. Trong bài viết này, hãy cùng The Hallmark tìm hiểu cách đọc bản vẽ mặt bằng chính xác để hiểu rõ cấu trúc từ tổng thể đến chi tiết của mọi công trình!

1. Mặt bằng là gì?

Mặt bằng (Floor Plan) là một thuật ngữ trong ngành xây dựng, được dùng để chỉ hình chiếu của một công trình lên một mặt phẳng nằm ngang. Khi nhìn vào sơ đồ mặt bằng, bạn có thể tưởng tượng được từng chi tiết của không gian bên trong công trình với góc nhìn từ trên cao xuống. Thông qua đây, bạn sẽ có được cái nhìn tổng quan hơn về công trình để phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau.

bản vẽ mặt bằng

Khái niệm mặt bằng là gì?

Một vài đặc điểm cơ bản của bản vẽ mặt bằng như sau:

  • Thể hiện hình ảnh chi tiết, trực quan về công trình khi nhìn vuông góc từ trên cao xuống.
  • Không thể hiện phần khuất của công trình.
  • Nếu công trình có nhiều tầng thì mỗi tầng sẽ có một bản vẽ mặt bằng riêng biệt.
  • Sử dụng các ký hiệu cụ thể để mô tả từng chi tiết, vật thể trong công trình.

2. Vai trò của sơ đồ mặt bằng

Sơ đồ mặt bằng đóng vai trò quan trọng trong quá trình xây dựng và thiết kế các công trình từ nhà ở, căn hộ cho đến tòa nhà có quy mô lớn. Vai trò chính của sơ đồ mặt bằng được thể hiện như sau:

2.1. Cung cấp cái nhìn tổng thể về công trình

Sơ đồ mặt bằng là yếu tố quan trọng góp phần làm nên một nửa thành công của mọi dự án xây dựng. Theo đó, nó cung cấp cái nhìn tổng thể và trực quan về công trình cho các bên liên quan từ kỹ sư thiết kế, kỹ sư thi công, nhà đầu tư cho đến các công nhân. Thông tin trên bản vẽ đều là những dữ liệu đơn giản nhưng rất quan trọng, bao gồm: tổng diện tích xây dựng, tổng số khu vực chức năng, số tầng, kích thước mỗi phòng, lối đi trong nhà, vị trí cầu thang, v.v

Vai trò của sơ đồ mặt bằng

Sơ đồ mặt bằng cung cấp cái nhìn tổng quan về công trình

2.2. Đảm bảo thiết kế khoa học

Bản vẽ mặt bằng cũng góp phần đảm bảo công trình được thiết kế hợp lý, khoa học. Thông qua bản vẽ chi tiết này, gia chủ có thể xem xét liệu các yếu tố cơ bản như lối đi, vị trí cửa ra vào hay hệ thống điện nước có được bố trí một cách hợp lý hay không. Từ đó nhanh chóng đưa ra điều chỉnh theo mong muốn trước khi bước vào giai đoạn xây dựng thực tế. Điều này giúp tiết kiệm thời gian và chi phí đáng kể cho những thay đổi, điều chỉnh về sau.

2.3. Quản lý công trình hiệu quả

Bản vẽ mặt bằng là công cụ không thể thiếu trong quá trình quản lý công trình. Nó giúp cho người quản lý dự án có thể theo dõi tiến độ xây dựng và đảm bảo rằng mọi hoạt động đang diễn ra đúng kế hoạch. Thông qua bản vẽ này, người quản lý cũng có thể ước tính được nguồn lực con người và tài chính cần thiết để đảm bảo tính hiệu quả của dự án.

2.4. Bố trí nội thất hợp lý

Khi nhìn vào sơ đồ mặt bằng, ta có thể biết được chính xác vị trí của các phòng, hệ thống cửa sổ, cửa ra vào hay lối đi giữa các khu. Từ đó có thể quyết định cách bố trí nội thất sao cho hợp lý và tiện nghi. Với các môi trường văn phòng hay cơ sở kinh doanh, sơ đồ mặt bằng sẽ giúp cho việc bố trí máy móc, thiết bị trở nên thuận tiện và tối ưu hơn.

sơ đồ mặt bằng

Bản vẽ mặt bằng giúp bố trí nội thất hợp lý cho công trình

3. Các loại mặt bằng phổ biến hiện nay

Bản vẽ mặt bằng được chia thành nhiều loại khác nhau nhằm cung cấp đa dạng góc nhìn về dự án và phục vụ cho quá trình thi công xây dựng. Dưới đây là đặc điểm chi tiết của các loại mặt bằng phổ biến hiện nay:

3.1. Mặt bằng tổng thể

Mặt bằng tổng thể là bản vẽ hình chiếu của cả một công trình lên mặt phẳng nằm ngang của khu đất xây dựng. Mặt bằng tổng thể là khái niệm rộng hơn của mặt bằng, nó không chỉ thể hiện chi tiết bên trong công trình mà còn cung cấp cái nhìn tổng quan về hệ thống giao thông và công trình cây xanh. Trong một bản vẽ mặt bằng tổng thể, mỗi khu vực sẽ được đánh số thứ tự hoặc chú thích rõ ràng.

Các loại mặt bằng

Mặt bằng tổng thể của một công trình

3.2. Mặt bằng tầng điển hình

Mặt bằng tầng điển hình là bản vẽ hình chiếu thể hiện thông tin chi tiết của mỗi công trình. Khi nhìn vào đây, kỹ sư thi công sẽ nắm được chính xác số lượng phòng với kích thước cụ thể của mỗi phòng. Ngoài ra, từng chi tiết trong các phòng đều được chú thích rõ ràng về chiều dài, chiều rộng và độ cao tầng.

3.3. Mặt bằng bố trí văn phòng

Mặt bằng bố trí văn phòng (hay Office Layout) là bản vẽ chi tiết được sử dụng để mô tả cách bố trí văn phòng, phòng họp, khu vực tiếp khách hay các khu vực tiện ích khác trong một khu văn phòng hoặc tòa nhà. Thông qua bản vẽ này, ta có thể biết được chính xác vị trí các phòng cũng như cách liên kết giữa các phòng với nhau và với các khu vực chức năng khác.

Mặt bằng bố trí văn phòng

Mẫu bản vẽ thiết kế mặt bằng văn phòng

4. Hướng dẫn cách đọc bản vẽ mặt bằng chính xác

Việc biết cách đọc bản vẽ mặt bằng sẽ là cần thiết để hiểu được cấu trúc công trình từ tổng thể cho đến chi tiết. Điều này giúp cho quá trình thiết kế và xây dựng diễn ra suôn sẻ, thuận lợi. Để đọc bản vẽ mặt bằng một cách hiệu quả, bạn hãy thử tưởng tượng mình đang bước vào căn nhà từ cửa chính. Tiếp đến là đặt mình vào giữa không gian và phóng tầm nhìn sang 4 hướng. Từ đó cảm nhận xem cách sắp xếp và bố trí không gian đã khoa học và hợp lý hay chưa.

4.1. Lưu ý khi đọc sơ đồ mặt bằng

Dưới đây là một vài lưu ý quan trọng khi đọc sơ đồ mặt bằng công trình:

  • Đơn vị tính diện tích phòng là mét vuông (m2), tuy nhiên trên bản vẽ không ghi đơn vị phía sau, thay vào đó là nét gạch đứt ở dưới con số chỉ diện tích.
  • Kích thước để xác định vị trí và chiều rộng các cửa nằm trên tường hoặc vách ngăn trong nhà.
  • Cần phân biệt rõ kích thước của các bức tường, vách ngăn và mặt cắt các cột.
  • Bản vẽ mặt bằng sử dụng rất nhiều ký hiệu khác nhau để chỉ các món đồ nội thất: bàn, ghế, kệ, tủ,… Do vậy bạn cần xem kỹ chú thích trước để không bị nhầm lẫn.
  • Ngoài ra cũng cần lưu ý đến các ký hiệu khác để việc đọc bản vẽ được hiệu quả và chính xác.

4.2. Quy định chung về nét vẽ trong mặt bằng thiết kế

Dưới đây là một vài quy định chung về nét vẽ trong mặt bằng thiết kế công trình:

  • Đường nét đậm, liền, độ đậm b: biểu thị cho chu vi các mặt cắt.
  • Đường nét đứt: biểu thị cho các đường bao khuất, cạnh khuất.
  • Đường nét đứt, độ đậm b/4: biểu thị các đường bị khuất trên mặt cắt bản vẽ.
  • Đường nét hiện, độ đậm b/2, b/3: nét hiện ở mặt bằng, mặt cắt, mặt đứng.
  • Đường mảnh, độ đậm b/4: biểu thị kích thước, đường dóng, đường chú dẫn, ký hiệu vật liệu.
  • Đường nét chấm – gạch, độ đậm b/4: biểu thị trục, đường tim.
  • Đường gãy khúc, độ đậm b/4: ngắt đoạn một bộ phận hình vẽ.
quy định mặt bằng thiết kế

Lưu ý quy định chung về nét vẽ trong sơ đồ mặt bằng

4.3. Các ký hiệu trên sơ đồ mặt bằng

Trong một bản vẽ mặt bằng công trình sẽ sử dụng rất nhiều ký hiệu khác nhau để biểu thị cho các món đồ nội thất như: bàn, ghế, kệ, tủ,… Do đó, bạn sẽ cần nắm rõ các ký hiệu này để đọc bản vẽ một cách chính xác.

Dưới đây là bảng tổng hợp các ký hiệu được dùng trong mặt bằng thiết kế thi công:

Ký hiệu Tên tiếng Anh Tên tiếng Việt
AC hoặc A/C Air Conditioner Điều hòa không khí
B Basin Lưu vực
BC Bookcase Tủ sách
BV Butterfly valve Van bướm
CAB Cabinet Tủ
CF Concrete floor Sàn bê tông
CL Closet Tủ quần áo
CLG Ceiling Trần nhà
COL Column Cột
CW Cavity wall Tường có lỗ rỗng
CT Ceramic tile Gạch men
D Door or dryer Cửa hoặc máy sấy
DS Downspout Ống thoát nước
DW Dishwasher Máy rửa bát
EF Exhaust fan Quạt thông gió
FD Floor drain Ga thoát sàn
GM Gas meter Đồng hồ gas
HTR Heater Máy sưởi
HW Hot water unit or tank Bộ phận hoặc bể chứa nước nóng
KIT Kitchen Nhà bếp
LIN Linen cupboard Tủ vải lanh
LTG Lighting Chiếu sáng
MSB Master switchboard Tủ điện phân phối tổng
O hoặc OV Oven Lò nướng
REFRIG hoặc REF Refrigerator Tủ lạnh
SD Smoke detector, sliding door, or sewer drain Máy dò khói, cửa trượt hoặc cống thoát nước
SHR Shower Vòi hoa sen
WC Toilet (water closet) Toilet (nhà vệ sinh)
VENT Ventilator Quạt thông gió
VP Vent pipe Ống thông hơi
WIC Walk-in closet Phòng thay đồ
W Window or washer Cửa sổ hoặc máy giặt
WD Window Cửa sổ
WH Water heater Máy nước nóng
WR Wardrobe Tủ quần áo

4.4. Cách đọc sơ đồ mặt bằng chính xác

Nhìn vào sơ đồ mặt bằng, có thể thấy các thông số kích thước sẽ thể hiện theo dãy. Cụ thể như sau:

  • Kích thước được thể hiện sát đường bao sẽ là kích thước của các bức tường và các loại cửa.
  • Kích thước được thể hiện ở hàng thứ hai là khoảng cách các trục tường, trục cột.
  • Hàng ngoài cùng thể hiện kích thước giữa các trục tường biên theo chiều dọc hoặc chiều ngang của công trình.

Đi sâu vào bên trong, bản vẽ sẽ cho biết những thông tin cụ thể như:

  • Vị trí các phòng và kích thước chiều dài, chiều rộng của mỗi phòng.
  • Kích thước dài, rộng, chiều dày tường và các vách ngăn cũng như kích thước các cột.
  • Vị trí và thông số kích thước của các cửa nằm.
  • Diện tích mỗi phòng được thể hiện theo đơn vị m2.
  • Trường hợp công trình có nhiều tầng, bản vẽ cũng sẽ thể hiện vị trí và kích thước của cầu thang.

5. Lời kết

Như vậy, The Hallmark đã vừa giúp bạn tìm hiểu mặt bằng là gì cũng như các loại mặt bằng phổ biến hiện nay. Việc hiểu và áp dụng các nguyên tắc, lưu ý trong việc đọc bản vẽ mặt bằng không chỉ giúp bạn hiểu rõ cấu trúc công trình mà còn giúp giảm thiểu những sai sót không đáng có trong quá trình thiết kế, thi công. Hy vọng bài viết trên đây đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích!

Đánh giá bài viết